นิกายเซน หนังสือ "คำสอนเซน ภาค เซนในสายเลือด ปรมาจารย์ตั๊กม้อ"-บทที่ 25 ทางสายกลาง

บทที่ 25 ทางสายกลาง ทาง หรือแนวทาง ที่เป็นความหมายแห่งสภาพทิฐิทั้งหลาย มันก็เป็นเนื้อหาที่สามารถบ่งบอกถึง ลักษณะความหมายแห่งธรรมชนิดนั้น ที่เราได้ยึดเหนี่ยวเอามาเป็น "ความเป็นไป" ของตนเอง ตถาคตเจ้าจึงได้แบ่งทิฐิออกเป็นสองประเภท โดยท่านได้ทรงแบ่งแยกทิฐิออกตาม คุณลักษณะความเป็นธรรมธาตุแห่งทิฐินั้นๆ ก็โดยทั่วไปแห่งความหมายของ มิจฉาทิฐิโดยรวม ตถาคตเจ้าได้ทรงตรัสไว้ว่าเป็นทิฐิหรือความคิดเห็น ที่ไม่ตรงต่อความเป็นจริงตามธรรมชาติ เป็นทิฐิที่เข้าไปยึดมั่นถือมั่นจนกลายเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นต่างๆโดย ยึดเข้ามาเป็นความหมายแห่งความเป็นตัวเป็นตน ของตนเองอยู่อย่างนั้น ก็ในคืนราตรีแห่งการตรัสรู้ ตถาคตเจ้าท่านทรงได้รู้แจ้งแทงตลอดในธรรมธาตุ แห่งความเป็นธรรมชาติดั้งเดิมแท้ และด้วยความตระหนักอย่างชัดแจ้งในความจริง ของธรรมชาติแห่งสรรพสิ่งทั้งปวงนี้ ท่านจึงทรงตรัสเรียก "ความเข้าใจอย่างถูกต้อง" นี้ว่า "สัมมาทิฐิ" ซึ่งเป็นทิฐิความเห็นที่ถูกต้องตรงต่อความเป็นจริงแห่งธรรมชาติ ว่าธรรมชาตินั้นโดยสภาพแห่งมัน มันย่อมมีแต่ความว่างเปล่าไร้ความเป็นตัวเป็นตนของมันอยู่อย่างนั้น ก็ ด้วยความเป็นมิจฉาทิฐิทั้งหลาย มันจึงเป็นความหลงผิดที่เกิดขึ้น เป็นความคิดเห็นที่เข้าใจผิดต่อความเป็นจริงไปต่างๆนานา มันจึงเป็น "ทาง" ที่มีความหลากหลายในการก้าวพลาดไป ในเส้นทางแห่งความหลงผิดนั้น และด้วยความจริงที่ปรากฏตามธรรมชาติว่า หนทางหลากหลายในมิจฉาทิฐิเหล่านี้ ซึ่งล้วนแต่เป็น "ความมีและความเป็นตัวตน" เกิดขึ้น มันมิใช่หนทางอันจะทำให้ท่านทรงพ้นทุกข์ได้ เมื่อท่านได้ค้นพบหนทางที่สว่าง ถูกต้องตรงต่อความเป็นจริงตามธรรมชาติ ท่านจึงตรัสเรียกหนทางอันคือ อริยมรรค นี้ว่า "ทางสายกลาง" มันเป็น "ทางสายกลาง" ที่จะพาสรรพสัตว์ทั้งหลาย ดำเนินไปบนความนอกเหนือแห่งความมีความเป็นในทุกชนิดทุกรูปแบบ มันจึงเป็นทางสายกลางที่เป็นกลางโดยไม่มีความยุ่งเกี่ยว กับ "ความยุ่งเหยิงแห่งทิฐิที่มีความหลงผิดทั้งหลาย" ซึ่งมันเป็นความยุ่งเหยิงในความเกี่ยวพันแบบแนบแน่น ในความเห็นที่เป็นตัวเป็นตนอยู่อย่างนั้นแต่อย่างเดียว เพราะฉะนั้นทางสายกลาง มันจึงมีความเป็นกลาง "โดยสภาพธรรมชาติของมันเอง" เป็นสภาพที่เป็นเนื้อหาเดียวกันตลอดอยู่อย่างนั้น ในความว่างเปล่าไร้ความหมายแห่งความเป็นตัวเป็นตนอยู่อย่างนั้น มันมิใช่ความเป็นกลางเพื่อเป็น "ภาวะ" ต่างหาก จากความมีอยู่ของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง มันมิใช่ความเป็นกลางเพื่อเป็น "ภาวะ" ต่างหาก จากความไม่มีอยู่ของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แต่ในความเป็นกลางอย่างแท้จริงตามธรรมชาติแห่งสัมมาทิฐิ มันเป็นกลางที่เป็นความว่างเปล่าปราศจาก "ความมีหรือความไม่มี" ความว่างเปล่าตามธรรมชาตินั้น มันมิได้หมายถึง การยืนยันว่า "ไม่มี" สิ่งใดอยู่ แต่ความว่างเปล่าตามธรรมชาตินั้น มันก็ "ทำหน้าที่" ในความว่างเปล่า ไร้ความหมายแห่งความเป็นตัวเป็นตนของมัน "อยู่อย่างนั้น" มันว่างเปล่าโดยตัวมันเอง มิได้ว่างเปล่าเพราะความมีหรือความไม่มีสิ่งใด มันจึงเป็นเพียงความว่างเปล่าของมัน ตามธรรมชาติอยู่อย่างนั้นเองแต่เพียงเท่านั้น เพราะฉะนั้น "ความเป็นกลาง" ในทางสายกลาง มันจึงเป็น "ความเป็นกลาง" ตามธรรมชาติแห่งสภาพมันอยู่อย่างนั้น แต่ความหมายเดียว “สพฺพทานํ ธมฺมทานํ ชินาติ” “การให้ธรรม ย่อมชนะการให้ทั้งปวง” ครูสอนเซน อาจารยฺราเชนทร์ สิมะสุนทร